Oszustwa telefoniczne: najczęstsze metody i skuteczna obrona
Oszustwa telefoniczne to obecnie przestępstwa, które mają niestety miejsce coraz częściej i są coraz bardziej wyrafinowane. Z niniejszego artykułu dowiesz się, jak przebiegają, kto pada najczęściej ich ofiarą i co należy robić, by skutecznie się przed nimi uchronić. Zapoznaj się z naszymi poradami, nim będzie za późno.
Na czym polegają oszustwa telefoniczne?
Oszustwa na telefon polegają na tym, że ktoś próbuje podszywać się pod zaufane instytucje pokroju banku, policji bądź, a czasem także podaje się za firmę kurierską. Celem przestępcy jest wejście w posiadanie wrażliwych danych rozmówcy lub też jego pieniędzy. Główna strategia złodziei polega na manipulacji i wywołaniu niepokoju u potencjalnej ofiary, by wywołać w niej strach i nakłonić do nieprzemyślanego działania.
Na przestrzeni minionych lat można zaobserwować wyraźne urozmaicenie technik, jakie przestępcy stosują do oszukiwania swoich rozmówców. Nowoczesne technologie pozwalają na wejście w rolę prawdziwych instytucji poprzez korzystanie z ich numerów telefonów. W takich sytuacjach rozpoznanie nadchodzącego zagrożenia jest mocno utrudnione.
Oszustwa telefoniczne i ich formy
Oszustwa telefoniczne występują co do zasady w kilku różnych formach. Do tych spotykanych zdecydowanie najczęściej należy m.in. oszustwo na wnuczka, na policjanta, a także pracownika banku.Każdy z tych sposobów polega dokładnie na tym samym. Przestępcy grają na emocjach ofiary i starają się wzbudzić jego zaufanie. Im szybciej to zrobią, tym lepiej dla nich.
Telefony wykonywane przez oszustów są zwykle niespodziewane. Złodzieje podają się za kogoś z bliskiej rodziny bądź przedstawiciela jednej z ważnych instytucji. Zaskoczenie ofiar jest dla nich wyraźnym atutem, co w połączeniu z presją czasu skłania rozmówców do robienia nieprzemyślanych ruchów.
Jak przebiegają oszustwa na wnuczka?
- Oszust dzwoni do starszej osoby podając się za jej członka rodziny. W 99% przypadków przedstawia się jako wnuczek.
- Tworzy zmyśloną historię, wedle której potrzebuje natychmiastowej pomocy, gdyż padł ofiarą wypadku bądź został niesłusznie aresztowany. Do wyciągnięcia go z kłopotów potrzebne są pokaźne środki finansowe.
- Do rozmowy włącza się adwokat lub przedstawiciel służb mundurowych i stara się wydawać instrukcje, gdzie i w jaki sposób przekazać niezbędną gotówkę.
- Ofiara namawiana jest do wysłania pieniędzy przelewem lub przekazania ich nieznajomemu.
- Cała sytuacja przebiega błyskawicznie i towarzyszą jej liczne zabiegi socjotechniczne, tak więc poszkodowany bądź poszkodowana daje się przekonać oszustowi. Powoduje to utratę środków, które bardzo ciężko odzyskać.
Jak przebiegają oszustwa na policjanta?
- Przestępca telefonuje do ofiary przedstawiając się jako policjant.
- Informuje rozmówcę, że jest on celem przestępcy, który chce przejąć kontrolę nad jej kontem w banku.
- W ramach rzekomej ochrony środków namawia ofiarę do udostępnienia swoich danych bankowych.
- Oszust radzi, by proceder przebiegał w tajemnicy przed najbliższymi oraz pracownikami banku czy też innymi przedstawicielami policji. A to wszystko podobno dla bezpieczeństwa ofiary.
- Aby potwierdzić swoją przynależność do służb mundurowych, przestępca przedstawia sfałszowane numery ważnych dokumentów pokroju identyfikatora służbowego.
- Wystraszony rozmówca przekazuje wszelkie niezbędne informacje oszustowi w obawie przed rzekomą kradzieżą.
Jak przebiegają oszustwa na pracownika banku?
- Do rozmówczyni dzwoni złodziej tytułujący się mianem pracownika banku.
- Zawiadamia ofiarę, że ktoś podjął próbę włamania się na jej konto.
- Jedynym sposobem na zabezpieczenie pieniędzy przed kradzieżą ma być wyłącznie przelanie ich na wskazane przez oszusta konto.
- Rozmówczyni połyka przysłowiowy haczyk i postępuję wedle instrukcji, jakie przekazuje jej przestępca. Zwykle chodzi o zainstalowanie specjalnej aplikacji, dzięki której złodziej uzyskuje dostęp do jej konta.
- Oszust uwiarygadnia się dzięki znajomości imienia i nazwiska ofiary oraz telefonowania z numeru wyglądającego jak faktyczna infolinia banku.
- Środki zostają przetransferowane na konta zagraniczne przestępcy i ślad po nich ginie.
Skąd oszuści biorą numery telefonów?
Oszuści pozyskują numery telefonów na różne sposoby. Często korzystają z przecieków i wycieków danych, które pochodzą z baz firm, sklepów internetowych czy serwisów społecznościowych, gdy zostają one zaatakowane przez hakerów. Numery telefonów mogą także być kupowane lub kradzione w postaci całych baz danych, którymi handluje się nielegalnie w internecie, również w tzw. darknecie. Oszuści wykorzystują także programy do losowego generowania i automatycznego wybierania numerów, co pozwala im kontaktować się z przypadkowymi osobami.
Kolejnym źródłem są publiczne informacje – numery można znaleźć na portalach ogłoszeniowych, na których wyszukuje się potencjalne ofiary (więcej na ten temat piszemy w osobnych artykułach poświęconych oszustwom na OLX i oszustwom na FB), w mediach społecznościowych, na stronach firmowych, forach internetowych czy nawet w komentarzach pod artykułami. Często sami użytkownicy rozpowszechniają swoje lub cudze numery w rozsyłanych “łańcuszkach” SMS-owych albo na grupach komunikatorów, nie zdając sobie sprawy z ryzyka.
Niektóre aplikacje mobilne, zwłaszcza te, które proszą o dostęp do kontaktów, mogą zbierać i przekazywać bazy numerów do firm trzecich, w tym także do oszustów. Popularnym sposobem zdobywania numerów są również fałszywe konkursy, loterie i ankiety internetowe, w których użytkownicy podają swoje dane kontaktowe, nie wiedząc, że trafią one do nieuprawnionych osób. Zdarza się też, że oszuści dzwonią, podszywając się pod różne firmy lub urzędy, i wyłudzają numery podczas rozmów.
Przykłady oszustw telefonicznych
Telefonuje do Ciebie osoba, która podaje się za pracownika Urzędu Kontroli Nadzoru Finansowego. Broker proponuje Ci przelanie pieniędzy na konto, jednak do otrzymania środków niezbędna jest instalacja specjalistycznego oprogramowania.
Przestępcy są na tyle przebiegli, że podszywają się pod rzeczywistych przedstawicieli KNF. Należy więc bezzwłocznie zadzwonić na infolinię urzędu i zweryfikować autentyczność rozmówcy. Jako że instytucja nie wykonuje podobnych telefonów, to oszust zostaje z automatu zdemaskowany.
Źródło: Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
Jak rozpoznać najnowsze oszustwa telefoniczne?
- Wywoływanie presji. Przestępcy zawsze zaznaczają, iż trzeba działać natychmiast. Brak czasu na reakcje ma nie pozwolić ofierze na myślenie w sposób racjonalny.
- Konieczna poufność. Oszust nalega, aby nie wspominać nikomu o przeprowadzanej rozmowie. To kolejna próba kontroli i manipulacji nad rozmówcą.
- Element zaskoczenia. Policja, bank bądź kurier zwykle nie dzwonią bez wcześniejszego powiadomienia. Otrzymanie podobnego telefonu bez uprzedzenia powinno wzbudzić zainteresowanie potencjalnej ofiary.
- Prośba o instalację aplikacji lub podanie danych. Żaden przedstawiciel realnej instytucji nigdy nie poprosi Cię telefonicznie o dane logowania lub zainstalowanie specjalnego oprogramowania.
- Nietypowy numer telefonu. Dziwny numer kierunkowy lub połączenie z zagranicy to jeden z najprostszych przejawów oszustwa.
Oszustwa telefoniczne – jak ich uniknać?
Oszustwo na telefon wykonywane jest setki tysięcy razy w ciągu roku. Odpowiednie służby starają się z takim przejawem przestępczości walczyć, ale nie jest to oczywiście proste. Centralne Biur Zwalczania Cyberprzestępczości publikuje specjalne poradniki, jak zachowywać się podczas nieoczekiwanych rozmów z przedstawicielami policji lub banku.
„Zwracaj uwagę na wszelkie nieścisłości w komunikatach lub pytania, których nie rozumiesz lub wydają Ci się podejrzane. Zwracaj uwagę na błędy językowe lub inny akcent.”
Wzmożona czujność i umiejętność błyskawicznej reakcji na zaistniałe wydarzenia to klucz do ochrony przed oszustami. Ich metody są jednak coraz trudniejsze do zdemaskowania, dlatego też trzeba mieć się ciągle na baczności.
- Nie udostępniaj swoich danych telefonicznie
- Weryfikuj swojego rozmówcę
- Zgłaszaj dziwne telefony do odpowiednich służb
- Nie instaluj tajemniczych aplikacji
- Ostrzegaj bliskich o możliwym zagrożeniu
Ofiarą najnowszego oszustwa telefonicznego może zostać właściwie każdy. Niezwykle istotna jest więc znajomość sposobów, w jaki działają złodzieje, a także zachowanie zwiększonej ostrożności. To może pozwolić Ci uniknąć strat finansowych i zdecydowanie zredukować stres. Złota rada? Postaw na edukację. Zarówno swoją, jak i bliskich.
Wiedza oraz czujność. To najlepsza ochrona przed oszustwami na telefon z banku i innymi tego typu przestępstwami. Pamiętaj, że pod żadnym pozorem nie należy podawać swoich danych osobowych ani też dostępów do bankowości podczas rozmowy telefonicznej. Żadna z prawdziwych instytucji nigdy nie wymaga przekazania podobnych informacji przez telefon.
Jeżeli w trakcie dyskusji masz wątpliwości, czy po drugiej stronie słuchawki rzeczywiście jest osoba godna zaufania, to błyskawicznie zakończ połączenie i spróbuj skontaktować się z daną placówką na własną rękę. Pracownik infolinii poinformuje Cię, czy rzeczywiście rozmawiałeś z prawdziwym przedstawicielem banku.
Warto również od czasu do czasu porozmawiać o potencjalnym zagrożeniu z osobami bliskimi. Przede wszystkim tymi będącymi w podeszłym wieku. To one bywają bowiem najczęściej celem oszustów.
Jakie kroki są podejmowane w celu przeciwdziałania oszustwom?
Policja, banki oraz inne ważne instytucje prowadzą kampanie, których celem jest wzrost świadomości społecznej w temacie zagrożenia pochodzącego od oszustów wykonujących fałszywe telefony. W fachowych materiałach informacyjnych zamieszczane są wskazówki pomagające rozpoznać charakterystyczne przykłady oszustw.
Od pewnego czasu także firmy telekomunikacyjne oraz organizacje finansowe stosują systemy zabezpieczające. Ich zadaniem jest wysyłanie alertów SMS, a także filtrowanie połączeń. Dzięki wzorowej współpracy służb z reprezentantami innych branż wykrywanie i późniejsze blokowanie numerów, z których dzwonią oszuści staje się coraz szybsze i skuteczniejsze.
Jak zgłosić oszustwo telefoniczne?
Uważasz, że padłeś ofiarą oszustwa telefonicznego? Nie masz ani chwili do stracenia. Natychmiastowe powiadomienie odpowiednich służb po pierwsze zwiększy prawdopodobieństwo złapania sprawcy, a także pomoże zapobiec następnym czynom zakazanym w wykonaniu złodzieja. Oto kilka dróg, jakimi zgłosisz zaistniały incydent:
- Powiadomienie policji. Są dwie metody. Jedna to osobiste stawiennictwo na najbliższym komisariacie. Drugą jest wykonanie telefonu na numer 112. Jeżeli w wyniku oszustwa straciłeś pieniądze, to koniecznie musisz złożyć zawiadomienie o przestępstwie.
- Zgłoszenie w banku. Użyj do kontaktu aplikacji mobilnej lub infolinii, niektóre banki oddają też do dyspozycji swoich klientów formularze online. Infolinia PKO BP, Formularz kontaktowy ING
- Poinformuj CERT Polska. To instytucja zajmująca się cyberbezpieczeństwem w naszym kraju. Do zgłoszenia dołącz zrzuty ekranu z rozmów oraz numery telefonów, jeśli takowe materiały posiadasz. Zgłoszenia możesz dokonać poprzez: formularz zgłoszeniowy CERT Polska.
Jak sprawdzić,czy dzwoniący do nas numer jest podejrzany?
Aby sprawdzić, czy numer telefonu, który do nas dzwoni, jest podejrzany, warto zacząć od wpisania go w wyszukiwarkę internetową lub na specjalistycznych stronach, takich jak NieznanyNumer.pl, KtoDzwonil.com czy Numerek.pl. Użytkownicy dzielą się tam opiniami o dzwoniących numerach oraz ostrzeżeniami przed próbami wyłudzeń. Przykładowe numery związane z oszustwami można też znaleźć w tym artykule.
Warto też zwrócić uwagę na kraj pochodzenia numeru – jeśli połączenie pochodzi z egzotycznych lub nieznanych krajów, których się nie spodziewasz, może to być sygnał ostrzegawczy. Jeśli już odebrałeś telefon albo otrzymałeś SMS-a, zastanów się, czy rozmówca prosi o szybkie podanie danych osobowych, klikanie w podejrzane linki albo instalowanie aplikacji – oszuści często tworzą poczucie presji i pośpiechu. Jeśli osoba podaje się za pracownika banku, urzędu czy firmy, warto sprawdzić, czy numer faktycznie należy do tej instytucji, najlepiej dzwoniąc na oficjalny numer dostępny na jej stronie internetowej.
Dodatkowo możesz zainstalować aplikacje takie jak Truecaller czy Hiya, które pomagają rozpoznawać numery wykorzystywane do spamu i oszustw. Zawsze zachowuj ostrożność przy oddzwanianiu na nieznane lub zagraniczne numery, bo połączenie może być bardzo drogie albo wykorzystywane jako element oszustwa. Jeśli masz wątpliwości, lepiej nie dzwonić, a podejrzany numer zgłosić na wymienionych stronach lub zablokować go na swoim urządzeniu.
Podsumowanie: Oszustwa telefoniczne coraz bardziej powszechne – warto wiedzieć, jak się chronić
W obecnych czasach oszustwa telefoniczne niosą ze sobą ogromne niebezpieczeństwo. Przestępcy nie mają najmniejszych skrupułów, wyłudzając dane oraz pieniądze od starszych i bezbronnych osób. Tylko skomasowane działania do których zaangażowani są zarówno obywatele jak i instytucje państwowe oraz banki pozwolą na ograniczenie skutków podobnych działań do absolutnego minimum. Edukuj najbliższych oraz zgłaszaj napotkane zagrożenia. To niezwykle istotne!
